Bulanık Mantık Teknik Bilgi

Dünyamız karmaşık bir yapıya sahiptir. Bu karmaşıklık genel itibariyle kesin düşünce ve kararların verilmemesinden kaynaklanan belirsizlikten dolayıdır. Birçok
iktisadi, teknik ve sosyal konularda insan düşüncelerinin tam anlamıyla olgunlaşmamış olmasından dolayı hep bir belirsizlik vardır. İnsanlar aracılığıyla geliştirilmiş olan bilgisayarlar, bu tarz belirsizlikleri işleyemezler ve çalışmaları için sayısal bilgiye ihtiyaç duyarlar. Bilgisayarların, insanların eksik ve belirsiz bilgi içeren düşünme kabiliyetinden farklı olarak veri ile işlem yapabilme yeteneği vardır. Genel itibariyle karmaşık, belirsiz, eksik ve kesin olmayan bilgi kaynaklarına bulanık kaynaklar adı verilir. Zadeh tarafından, dünyada ki sorun ne kadar çok detaylı incelenirse, çözümünde o kadar çok kararsız ve bulanık bir hal alacağı ifade edilmişti. Bulanık mantık ile ilgili ilk bilgiler, Azerbaycan asıllı Lütfü Askerzade Zadeh tarafından literatüre girmiştir, ama bu fikirler batı dünyasında şüpheci bir yaklaşıma ve çok sayıda eleştiriye maruz kalmıştır. Fakat 1970’li yıllardan itibaren doğu dünyasında ve özellikle Japonya’da bulanık mantık kavramlarının önem kazanmasıyla birlikte, bulanık mantığın teknolojik cihaz yapım ve işleyişinde kullanılıyor olmasıyla bu kavramının tüm dünya üzerinde tanınmasına neden olmuştur. 1975 senesinde Assilian ve Mamdani tarafından yapılan gerçek bir kontrol uygulaması sayesinde bulanık mantık kavramı ve sistemlerinin dünyada farklı araştırma merkezlerinde dikkat çekmesi sağlanmıştır. Bu araştırmacılar ilk kez bir buhar makinesinin bulanık mantık ile kontrolünü gerçekleştirmişlerdir. Bu çalışma ile, bulanık sistemlerle çalışmanın etkili bir yöntem olduğu anlaşılmıştır. Bulanık mantık kontrol, en genel haliyle 5 temel bileşenden oluşur. Bunlar; giriş ölçekleme, bulanıklaştırıcı, çıkarım birimi, durulaştırıcı ve çıkış ölçekleme bileşenleridir.

Bulanık mantık denetim işlemi optimum çıkışı elde etmek için genel olarak giriş bilgilerinin 0-1 aralığında bulanık küme (set) değerlerine dönüşmesiyle başlar. Daha
sonra bilgi tabanına göre gerekli çıkarımlar sağlanarak oluşturulan kural tabanına göre uygun çıkış için bulanık küme (set) değerleri oluşturulur. En sonunda bu bulanık set değerlerinden durulaştırılmış kontrol çıkışı elde edilir.

Bulanık sistemde bilgi tabanı 2 kısımdan oluşur. Bunlardan veri tabanı kısmında karar verme biriminin kural tabanında da kullanılan bilgilerini içeren verileri, kural
tabanı kısmında ise denetim amaçlarına uygun dilsel denetim kuralları bulunur. Bilgi tabanından, dilsel denetim kurallarının tanımlanmasında ve
bulanık mantık denetimindeki bulanık bilgi işleme sürecinde yararlanılır. Kurallar kümesi denetimin amaçlarını, sürecini ve stratejisini belirler. Denetimi yapılan sistemle ilgili, bulanıklaştırma (fuzzification), bulanık çıkarım, durulaştırma (defuzzification) işlemleri sırasında gerek duyulan üyelik işlevi ve kural çizelgesi bilgileri veri tabanından (data base) kullanıma sunulur.

Otomasyon projelerinizde teknik destek ve mühendislik hizmeti almak için iletişim sayfasından Uslu Smart Otomasyon ekibimize ulaşabilirsiniz. PLC, Scada, Rtu, HMI, DCS, MTU, Sensör, Transmitter, transdüser, enerji analizörü gibi otomasyon cihazları için teknik destek ve teklif alabilirsiniz.